Last updated on 8 Ocak 2023
Günümüzde gelişen teknoloji ile birlikte her geçen gün çeşitli bağımlılıklar ortaya çıkmaktadır. Ne yazık ki bu tehlikeli faaliyetin önüne geçmek hiç kolay değil. Çağımızın bu internet bağımlılığı hastalığı, hiçbir etken seçmeksizin her bireyi etkisi altına alabilme kabiliyetine sahiptir. Ancak bu durdurulması zor hastalığa yakalanmamak veyahut kurtulmak için birkaç yol tabiki mevcuttur. Bu yazımızda internet
bağımlılığı hakkında siz saygıdeğer okuyucularımızı bilgilendirmeye çalışacağız.
Araştırılan bilgiler doğrultusunda, Young ve arkadaşlarına göre internet bağımlılığı farklı davranış ve dürtülerin kontrol edilememe problemini kapsayan bir kavramdır. Ayrıca internet bağımlılığı yerine; patalojik internet kullanımı, problemli internet kullanımı, kumpulsif internet kullanımı kavramları da kullanılmaktadır.
Young ve arkadaşları internet bağımlılığını beş alt başlıkta incelemişlerdir.
- Sanal seks bağımlılığı
- Sanal ilişki/ arkadaşlık bağımlılığı
- İnternette kumar bağımlılığı
- İhtiyaç dışı bilgi arama bağımlılığı
- Bilgisayar bağımlılığı
Sanal seks bağımlılığına bakıldığında yetişkinlere özgü sohbet ortamları ve sanal p*rno bağımlılığı olarak öne çıkmaktadır. Ayrıca bu ortamlarda arkadaş edinme durumu ise ikinci maddemizde de verilen sanal ilişki ve arkadaşlık bağımlılığı olarak bilinmektedir. İnternette kumar bağımlılığı ise kişinin bahis sitelerini takip edip o ortamlarda kumar oynama arzusunun olduğu durumlarda geliştiğini söylemek mümkün. Birçoğumuz bilgi edinmeyi ister ve gerekli olduğunu düşünürüz. Ancak gereğinden fazla seviyede web aramaları ve banka taramaları yapan kişilerde ihtiyaç dışı bilgi arama bağımlılığı olması muhtemeldir. Son olarak bilgisayar bağımlılığında ise aşırı derecede oyun oynama ve program hazırlama olayı sıklıkla görülmektedir.
İnternet bağımlılığı sizlerin de bildiğiniz üzere neredeyse dünyanın her noktasında bulunabilmektedir. Ancak dünya çapında bir sıralama yaptığımızda internete en çok bağımlı olan 15 ülke göze çarpmaktadır. Bunlar ; ABD, Rusya , Hong Kong, Güney Kore, Avusturya, Brezilya, Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan, Lüksemburg, Japonya, Makao, Bahreyn, Almanya, Danimarka olarak bilinmektedir.
İnternet Bağımlılığının Altı Bileşeni
- Dikkat çekme
- Duygu durum değişikliği
- Tolerans
- Yoksunluk semptomları
- Çatışma
- Nüksetme
Greenfield, internet ve diğer dijital medya araçlarının bağımlılık yapıcı özelliklerini;
- İçerik faktörleri
- Süreç ve erişim / ulaşılabilirlik faktörleri
- Sosyal faktörler
- Pekiştirme/ ödüllendirme faktörleri
- Dijital jenerasyon faktörleri
olarak ele alır.
İnternet bağımlısı olmak için birçok risk faktörü mevcuttur. Bunlardan en önemlileri, cinsiyet, yaş, sosyo ekonomik statü, ergen ebevenylerinin eğitim düzeyi, internet ile erken yaşta buluşma, yanlızlık, içedönüklük ve diğer sebepler örnek verilebilir.
Young’ a Göre İnternet Bağımlılığı Tanı Ölçütleri
- Sürekli internette yapılan aktiviteleri düşünme eğilimi,
- Keyif almak için interneti daha sık kullanma,
- İnternet kullanımını bırakmak için yapılan başarısız girişimler,
- İnternet kullanamama durumunda huzursuzluk hissetme,
- İnternette kalma süresinin aşılma durumları,
- İnternetin fazla kullanımı sebebi ile sosyal hayattan bireyin kendini soyutlaması,
- Yalan söyleme,
- İnterneti sahip olduğu olumsuz durumlardan kaçmak için bir araç olarak görme.
Bilim insanları internet bağımlılığını gidermek ve önlemek amacı ile birçok çalışma yapmışlardır. İnternet bağımlılığını önleme konusu için ayrıca 3 temel yaklaşımdan söz edilebilir.
- Bilgi verme,
- İnternet bağımlılığı açısından risk taşıyan kişilerin belirlenmesine odaklanılmak,
- Kişileri öz kontrol becerilerini arttırmak ve internet kullanımındaki alışkanlıklarını değiştirmek amacıyla tasarlanan önleme programlarının uygulanması.
Önleme programlarının genel olarak temaları;
- İnternetin bilinçli kullanımı,
- Bağımlılık türleri
- Bağımlılığın belirtileri
- Bağımlılığın kısa ve uzun vadeli sonuçları
- Akademik motivasyonu arttırma
- Etkili zaman yönetimi becerileri
- Etkili iletişim becerileri
- Öz saygıyı arttırma
- Kaygıyı azaltma
- Benliğin güçlü yönlerini tanıma ve olumlu benlik değerlendirmeleri yapma
- Problem çözme becerilerini geliştirme
- Etkili karar verme becerilerini geliştirme
- Duyguları tanıma
İnternet bağımlılığının olumsuz sonuçlarına bakacak olursak; uyksuzuluk, yemek yemeyi ihmal etme,sosyal ilişkilerde çatışma, iş ya da eğitim alanındaki performansta azalma, sağlık sorunlarının meydana gelmesi gibi durumlardan bahsedebiliriz.
İnternet bağımlılığı hakkında ne kadar bilgi edinirsek bu hastalığa yakalanma oranımız o oranda azalacaktır. İnternet bağımlılığını açıklamaya çalışan kuramlar vardır. Bunlardan; bilişsel davranışçı model, sosyal bilişsel model, problemli internet kullanımı modeli, kavramsal internet bağımlılığı modeli, Tom ve Walter’in internet bağımlılığı modeli, internet bağımlılığının bilişsel davranışçı terapi modeli ve diğer bir kuram olan sosyal duygusal modelidir.
Ben Yusuf Dağ. Vakit ayırıp yazımızı okuduğunuz için nermalav.com ekibi olarak teşekkürlerimizi sunar, sağlıklı ve huzurlu günler dileriz.
